Ωτίτιδα: Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία
Είναι συχνή, επώδυνη, ενοχλητική και αν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερα προβλήματα, ακόμα και σε απώλεια ακοής. Ο λόγος για την ωτίτιδα, μία από τις συχνότερες παθήσεις στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες.
Η πιο συχνή μορφή της νόσου είναι η μέση ωτίτιδα, μια φλεγμονή δηλαδή στο μέσο αυτί, στην κοιλότητα πίσω από το τύμπανο. Είναι ενδεικτικό ότι το ένα τρίτο των παιδιών θα αντιμετωπίσει όχι μία, αλλά επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες μέχρι να φτάσει στην ηλικία των τριών ετών. Ο ρόλος των ευσταχιανών σαλπίγγων, που εκτείνονται από το μέσο αυτί μέχρι τον ρινοφάρυγγα και ρυθμίζουν τις εκκρίσεις και την πίεση του αέρα στο μέσο αυτί, είναι καταλυτικός για την πρόκληση της ωτίτιδας. Στο ρινοφάρυγγα, στην είσοδο των ευσταχιανών σαλπίγγων βρίσκονται οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (τα κρεατάκια). Όταν οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις φλεγμαίνουν, προκαλείται απόφραξη στις ευσταχιανές σάλπιγγες, με συνέπεια να συσσωρεύεται υγρό στο μέσο αυτί. Παράγοντες κινδύνου για την ωτίτιδα είναι οι ιογενείς μολύνσεις, οι αλλεργίες, αλλά και οι βακτηριακές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού κυρίως από στρεπτόκοκκο και πνευμονιόκοκκο.
Οξεία μέση και εκκριτική ωτίτιδα
Η μέση ωτίτιδα εκδηλώνεται με δύο μορφές: την οξεία μέση και την εκκριτική ωτίτιδα.
Η οξεία μέση ωτίτιδα, που κάνει την εμφάνισή της με οίδημα και ερυθρότητα στο τύμπανο, συνοδεύεται από έντονο πόνο, πυρετό και βαρηκοΐα εξαιτίας του υγρού που συγκεντρώνεται στο μέσο αυτί. Με δεδομένο ότι τα συμπτώματά της είναι έντονα, πρέπει να αντιμετωπιστεί εγκαίρως και δη χωρίς γιατροσόφια, τα οποία συνηθίζονται σε πολλές περιπτώσεις και απλώς καθυστερούν την αποτελεσματική ιατρική θεραπεία και παρατείνουν την ταλαιπωρία του ασθενούς.
Από την άλλη πλευρά η εκκριτική ωτίτιδα προκαλείται επίσης από τη συσσώρευση υγρού στο μέσο αυτί, χωρίς όμως την ύπαρξη φλεγμονής. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής δεν πονά, αλλά αισθάνεται το αυτί του βαρύ και δεν ακούει καλά. Μάλιστα, στις περιπτώσεις των παιδιών, οι γονείς καταλαβαίνουν την εκκριτική ωτίτιδα, όταν τα ρωτούν και εκείνα απαντούν τις περισσότερες φορές «τι;». Η εν λόγω νόσος μπορεί να είναι συνέπεια ενός επεισοδίου οξείας μέσης ωτίτιδας ή απόρροια ενός βακτηριδιακού ερεθίσματος.
Από τα συμπτώματα της ασθένειας, η συσσώρευση του υγρού στο μέσο αυτί είναι που πρέπει να θορυβήσει τον πάσχοντα ή τους γονείς, αν ο ασθενής είναι παιδί, αφού είναι και αυτή που οδηγεί στην εκκριτική ωτίτιδα, στην περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, προλειαίνοντας έτσι το έδαφος ακόμα και για απώλεια της ακοής. Όσο νωρίτερα αντιμετωπίζεται τόσο αποτελεσματικότερη είναι η θεραπεία, προλαβαίνοντας τα χειρότερα. Ενδεικτική της σοβαρότητας της συσσώρευσης υγρού στο μέσο αυτί είναι το γεγονός ότι μπορεί να προκαλέσει περιορισμό ακοής από 15 έως 40 decibels!
Στα συμπτώματα της μέσης ωτίτιδας περιλαμβάνονται επίσης προβλήματα ισορροπίας, πονοκέφαλος και έκκριση υγρού από το αυτί.
Διάγνωση και θεραπεία
Προκειμένου να διαγνωστεί η νόσος, απαιτείται κλινική εξέταση από ειδικό ιατρό, που στην προκειμένη περίπτωση είναι ο ωτορινολαρυγγολόγος. Η εξέταση μάλιστα επεκτείνεται πέραν του αυτιού στον λαιμό και τη μύτη. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις ή σε περιπτώσεις όπου η αρχική θεραπεία δεν αποδίδει, μπορεί να χρειαστούν και συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως το τυμπανόγραμμα και το ακουόγραμμα.
Αν τα επεισόδια επαναλαμβάνονται, τότε θα πρέπει οι επισκέψεις στον ωτορινολαρυγγολόγο να είναι συχνές, ώστε η κατάσταση να παρακολουθείται συστηματικά.
Στην οξεία μέση ωτίτιδα τα παυσίπονα για την ανακούφιση από τον πόνο και η αντιβίωση, στις περιπτώσεις που τα επεισόδια είναι επαναλαμβανόμενα, είναι η συνηθέστερη θεραπευτική προσέγγιση. Στη δε εκκριτική ωτίτιδα η φαρμακευτική αγωγή είναι το πρώτο βήμα, αν όμως το υγρό που έχει συγκεντρωθεί στο μέσο αυτί επιμένει για περισσότερους από τρεις μήνες, τότε μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική θεραπεία.
Στην πλειονότητά τους πάντως οι ωτίτιδες είναι ήπιες, τα συμπτώματά τους δεν διαρκούν περισσότερες από δύο μέρες και υποχωρούν από μόνες τους χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Γι’ αυτό και απαιτείται προσοχή στη λήψη αντιβιοτικών με το παραμικρό, που μπορεί σε επαναλαμβανόμενη χρήση να οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα, ευνοώντας την ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηριδίων.
Σε κάθε περίπτωση η αναζήτηση ιατρικών συμβουλών από τον ωτορινολαρυγγολόγο στα πρώτα συμπτώματα είναι η καλύτερη επιλογή, ώστε να αποφασισθεί η θεραπευτική προσέγγιση και να προληφθούν χειρότερες καταστάσεις.